Waziri wa mambo ya nje wa Uturuki Hakan Fidan amesema kuwa watu wa Syria wataunda upya mustakabali wa nchi yao iliyokumbwa na vita.
Katika mkutano wake wa kwanza na waandishi wa habari tangu upinzani wa Syria kuchukua udhibiti wa Damascus siku ya Jumapili, alisema mamilioni ya Wasyria ambao walilazimika kukimbia sasa wanaweza kurejea nyumbani salama.
Licha ya mipango mingi, ikiwa ni pamoja na wito wa Rais Erdogan wa kutafuta suluhu la kisiasa, utawala wa Assad ulikataa mapendekezo hayo, na kusababisha mgogoro kuendelea, alisema, akizungumza kando ya Jukwaa la Doha 2024.
"Tangu mchakato wa Astana usitishe vita mnamo 2016, serikali imekuwa na wakati mzuri wa kushughulikia shida zilizopo," alisema. "Lakini hawakufanya hivyo, na badala yake, tuliona uozo wa polepole na kuanguka kwa serikali ambayo inaelezea kwa nini, karibu bila kurusha risasi moja, Aleppo ilianguka mara moja, ikifuatiwa na miji mingine."
Fidan alisema mmomonyoko wa haraka wa utawala wa Assad unaweza kuelezewa na kutokuwa na uwezo wa kutoa mahitaji ya watu.
"Madai ya watu wa Syria yamepuuzwa, na serikali imeshindwa kutoa hata huduma za kimsingi," Fidan alisema. "Nusu ya watu wamekimbia makazi yao, na hivyo kuchangia katika mgogoro mkubwa wa uhamiaji."
Alisisitiza kujitolea kwa Uturuki kwa umoja wa kitaifa wa Syria, mamlaka yake na uadilifu wa eneo.
"Uturuki itaendelea kufanya kazi na nchi jirani na utawala mpya kujenga upya Syria na kushughulikia matatizo yake ya kiuchumi," alisema.
"Uturuki itachukua hatua zote muhimu ili kuhakikisha amani na usalama nchini Syria."
Inaunga mkono mpito wa taratibu
Fidan pia alitoa wito kwa wahusika wa kimataifa kuhusika katika mchakato wa mpito, akihimiza jumuiya ya kimataifa kuwaunga mkono watu wa Syria kwa ajili ya mabadiliko ya laini katika kipindi hiki muhimu.
Fidan alitoa wito kwa wahusika wa kikanda na kimataifa kuhama kwa utulivu na uangalifu, kwani eneo hilo halipaswi kuingizwa kwenye machafuko zaidi.
"Tunawaomba wadau wa kikanda na kimataifa kuchukua hatua kwa tahadhari, kwani uadilifu wa eneo la Syria lazima ulindwe na mchakato wa mpito ushughulikiwe kwa uangalifu."
Pia alisema kuwa Syria mpya haipaswi kutishia majirani zake.
"Mashirika ya kigaidi lazima yasiruhusiwe kuchukua fursa ya hali hii," alionya.
Umoja wa Upinzani
Fidan alisisitiza ushirikishwaji, akitoa upinzani kwa aina yoyote ya mashambulizi ya kulipiza kisasi, na kusema kwamba makundi yote, ikiwa ni pamoja na Wakristo, Wakurdi, na wasio Waislamu, lazima wachukuliwe kwa usawa.
Pia alionya kuwa silaha za kemikali nchini Syria zinapaswa kulindwa.
Mawaziri wa mambo ya nje wa Uturuki, Iran, na Urusi, ambao ni washirika wa Mchakato wa Astana, walikutana mjini Doha, mji mkuu wa Qatar, kujadili maendeleo ya hivi punde nchini Syria.
Mkutano huo pia ulijumuisha mawaziri wa mambo ya nje wa Qatar, Saudi Arabia, Jordan, Misri na Iraq.
