Nini hatma ya mapambano kati ya China na Marekani?

Na Abhishek G Bhaya

Uhasama wa kibiashara kati ya China na Marekani unazidi kuongezeka, huku kauli za kuongezeana tozo zikizidi kutawala. Hatua hii imeibua hisia za iwapo pande hizo mbili zitajikuta katika vita ya kiuchumi.

“Iwapo Marekani wapo tayari kwa vita, iwe ya uchumi au aina yoyote ile, basi sisi tuko tayari kupambana hadi mwisho,” ulisema ubalozi wa China nchini Marekani katika ukurasa wake wa X siku ya Machi 5.

Baadhi ya wachambuzi wanaona kauli hiyo ya China kama kitu kipya, ikisisitiza msimamo wa nchi hiyo dhidi ya Marekani.

"Hapana, sidhani kama ni tofauti na China ilivyosema hapo awali, Henry Huiyao Wang anaiambia TRT World.

"China imeweka tozo kwenye bidhaa za kuanzia kipengele 80 hadi 100, wakati Marekani imeweka tozo kwenye bidhaa za vipengele vyote,” anasema Wang.

Hata hivyo, viongozi wa China wanaweza wakawa wanatumia kigezo hicho katika kupima kina cha maji.

Rorry Daniels, Mkurugenzi Mkuu wa Taasisi ya Sera ya Umma barani Asia, anaeleza msimamo wa Beijing kama namna ya kujiweka sawa.

"Nadhani China haiko tayari kupoteza kitu hasa baada kuona msimamo wa Rais Trump na vipaumbele vyake," anaiambia TRT World kutoka New York.

Kwa upande wake, Julien Chaisse, ambaye ni Profesa wa Sheria kutoka Chuo Kikuu cha City cha Hong Kong anakubali kuwa kauli hizo sio kiashiria cha kubadilika kwa msimamo wa awali wa China.

"Kila wakati, China imetengeneza mgogoro wa na Marekani kama namna ya kukabiliana na shinikizo la kiuchumi. Nadhani hakuna kilichobadilika," anaiambia TRT World.

Kabla China kutoa kauli yake kali Machi 7, 2023, wakati ambapo aliyekuwa Waziri wa Mambo ya Nje Qin Gang alionya , “Kama Marekani haitositisha basi kutakuwepo na mgogoro.”

Vita ya kiuchumi?

Kauli hiyo ya China inakuja baada ya Rais wa Marekani Donald Trump kuongeza asilimia 10 kwenye bidhaa zinazoagizwa kutoka China, uamuzi ulioanza kutumika Machi 4.

Katika kulipiza kisasi, Beijing ikatangaza tozo mpya ya asilimia 15 kwenye bidhaa kutoka Marekani ikiwemo nyama za kuku, nguruwe, ng’ombe, uamuzi ambao ulianza kutumika Machi 10.

Daniels kutoka taasisi ya sera ya umma katika ukanda wa Asia anaonya kuwa suala la tozo linaweza kusababisha “vita ya kiuchumi."

Kulingana na Daniels, hakuna upande ambao uko tayari kuonekana uko dhaifu.

Kwa upande wake Chaisse wa Chuo Kikuu cha Jiji la Hong Kong anasema: "Tofauti na duru za awali za ushuru, ambazo mara nyingi zilioanishwa na mazungumzo ya njia za nyuma, wakati huu, hali ya kijiografia ni ngumu zaidi," anasisitiza.

Wang kutoka CCG anakubaliana na hilo akionesha kwamba "China tayari imezoea aina hii ya ushuru. Licha ya ushuru wa asilimia 25 kwa China, biashara ya pande mbili kati ya China na Marekani imepanda kwa asilimia 20 katika kipindi cha miaka mitano iliyopita.

Sekta ya kilimo Marekani kuathirika

Matokeo ya mzozo huu wa biashara yanaenea zaidi ya siasa za jiografia hadi hali halisi ya kiuchumi, huku kilimo cha Marekani kikielekea kuwa mojawapo ya sekta zilizoathirika zaidi. Bidhaa za kilimo ndizo zinazouzwa nje na Marekani kwa wingi zaidi nchini China, huku soya—sasa zinakabiliwa na ushuru wa asilimia 10—zinazoongoza katika orodha hiyo.

Wakati wa vita vya awali vya biashara ya Marekani na Uchina, ushuru kama huo uliwafanya waagizaji wa China kuhamisha ununuzi wa soya hadi Brazili na Ajentina. Wachambuzi wanaamini kuwa uamuzi wa Beijing wa kulenga mauzo ya nje ya kilimo ya Marekani kwa ushuru umeundwa kumshinikiza Trump kisiasa kwa kuathiri wakulima wa Marekani, eneo bunge muhimu la Republican.

Kama Daniels anavyoeleza, "bidhaa za kilimo ni za mzunguko na zimejengwa kwenye masoko yanayotarajiwa ambayo sasa hayawezi kutekelezwa." Huku China ikiweka ushuru wa hadi asilimia 15 kwa bidhaa muhimu za kilimo za Marekani, wakulima wa Marekani wanakabiliwa na hasara inayowezekana.

Chaisse anasisitiza zaidi udhaifu wa wakulima wa Marekani. "China kwa muda mrefu imekuwa mnunuzi mkuu wa soya ya Marekani, nyama ya nguruwe na nyama ya ng'ombe, lakini ina njia mbadala kama vile Brazili na Argentina, ambazo zina uwezo zaidi wa kuingia. Hili likiendelea, wakulima wa Marekani watahisi matatizo," anabainisha.

Mbali na kilimo, anaonya kuwa China itachukua njia mbalimbali dhidi ya biashara za Marekani nchini humo.

"Beijing ina njia nyingi za kufanya mambo yawe magumu zaidi kwa Marekani iwapo kama uchunguzi wa ziada wa udhibiti, kushuka kwa leseni, vikwazo kwa uagizaji fulani. Ikiwa vita hivi vya biashara vitaongezeka.

Daniels ana maoni mapana zaidi, akipendekeza kuwa biashara, usalama, na wasiwasi wa kisiasa umezidi kuingizwa katika uhusiano wa Amerika na Uchina.

Nini kitafuata?

Licha ya kauli za kulipiza kisasi, Wang anaamini kwamba mazungumzo bado yanaweza kuwa na muafaka.

"Trump kimsingi ni mfanyabiashara na anatumia ushuru kama msingi wa mazungumzo," Wang anasisitiza.

Kwa hiyo, mzozo wa kibiashara kati ya Marekani na China uko katika njia panda. Wakati kuongezeka kwa kauli hizo kunaonesha msimamo mkali kutoka kwa pande zote mbili, sera halisi na majibu ya kiuchumi yanaonyesha kiwango cha tahadhari ya kimkakati, kulingana na wachambuzi.