Emine Erdogan, Mke wa Rais wa Uturuki na mwenyekiti wa Bodi ya Ushauri ya Juu ya Umoja wa Mataifa kuhusu Kutokuwepo kwa Taka (Zero Waste), alisema Jumatano kwamba dunia inakumbwa na “enzi za madhila makubwa” ambapo maji yanatumika kama silaha na “chombo cha mauaji ya halaiki,” akitaja Gaza kama mfano mbaya zaidi.
Akizungumza katika uzinduzi wa maonesho ya kuhamasisha maji safi huko New York, Erdogan alisema juhudi za Uturuki za kuhifadhi mazingira zinafanywa kwa ajili ya manufaa ya binadamu wote duniani.
“Tunachukua kila hatua si kwa ajili yetu peke yetu, bali kwa ajili ya ndugu zetu wote tunaoshirikiana nao duniani. Kila mafanikio yanatupatia furaha kubwa ya kuchangia ustawi wa binadamu,” alisema. Erdogan alionya kuwa sasa Gaza ina “maji ya bei ghali zaidi duniani, kwa sababu bei ya glasi moja ya maji inalipiwa kwa maisha ya binadamu.”
“Kwa bahati mbaya, tuko katika kipindi kigumu ambacho maji yanaweza kutumika kama chombo cha mauaji ya halaiki. Tangu Oktoba 7, 2023, Israel imekuwa ikilenga miundombinu ya maji ya Gaza katika mashambulizi yake. Takriban asilimia 85 ya mabomba, vituo vya kutibu maji, visima, na mifumo mingine haiwezi kutumika,” Erdogan alisema, akiongeza kuwa Wapalestina wanalazimika kutembea umbali mrefu kila siku ili kupata mahitaji yao ya msingi ya maji.
“Wakati mwingine wanauawa katika mashambulizi ya makombora wakiwa safu za watu wanaosubiri maji kabla hata ya kuweza kurudi na maji kwa familia zao. Picha za watoto wadogo wakijitahidi kubeba vyombo vya maji vizito kuliko miili yao ni doa kubwa katika dhamiri ya binadamu,” alisema.
“Kwa kiu, watu wanalazimika kunywa maji ambayo hayafai kwa matumizi ya binadamu. Ninaamini hakuna kiegezo cha maadili, sheria, kibinadamu, wala maadili uliobaki huko Gaza.”
Mgogoro wa plastiki unatishia maji duniani kote
Maonyesho hayo yanakusudia kuonyesha juhudi za Uturuki za kulinda bahari, maziwa, na bahari kuu duniani, kukuza mafanikio halisi ya mazingira na kuhamasisha ushirikiano wa kimataifa ili kuimarisha diplomasia ya mazingira.
Katika muktadha huo, aliyeleza hatari ya uchafuzi, akisema, “Nani angewahi kufikiria kwamba binadamu, ambaye ameanzisha ustaarabu, kugundua sayansi, na kuzalisha kazi za sanaa, angeweza kuchangia katika kuchafua sayari yetu?”
“Kwa bahati mbaya, Bahari ya Pasifiki pekee ina taka zenye ukubwa wa takriban kilomita za mraba 1.6 milioni, likijumuisha chupa za plastiki, mifuko, mabaki ya sigara, na nyavu za uvuvi. Eneo hili ni mara mbili ya ukubwa wa Uturuki, likionyesha ukubwa wa changamoto tunazopaswa kukabiliana nazo,” alisema.
Alionyesha uchafuzi wa plastiki duniani kote, akisema kuwa “Tuna taka za plastiki milioni 57 zinazozalishwa kila mwaka duniani, na takriban tani milioni 23 zinaletwa kwenye maziwa, mito, na bahari — sawa na magari 2,000 ya taka kutupwa kwenye maji kila siku. Zaidi ya tani milioni 14 za chembechembe za plastiki zinakadiriwa kuwepo katika bahari, zinazopenya katika vyakula na hata kufika mezani kwetu.”
Pia alitaja utafiti unaoonyesha chembechembe za plastiki katika londo la uzazi la watoto wachanga, akisisitiza jinsi uchafuzi wa plastiki ulivyoenea na kuwa ngumu kudhibitika.
Kutokuwepo kwa taka kuwa harakati ya kimataifa
Erdogan aliweka ulinzi wa mazingira kama wajibu wa maadili unaotokana na ustaarabu, akisema, “Heshima kwa mazingira huakisi ustarabu wa jamii. Kukabiliana na changamoto ngumu ya mabadiliko ya tabianchi leo, lazima tuiboreshe uelewa huu.”
Akisisitiza azma ya nchi yake ya kushughulikia changamoto za binadamu, Erdogan aliashiria uzinduzi wa kampeni ya Kutokuwepo kwa mwaka 2017 chini ya kaulimbiu “Dunia Yetu, Nyumba Yetu.”
Alisisitiza kuwa Kutokuwepo kwa Taka sasa imekuwa harakati ya kimataifa, akitaja azimio la Umoja wa Mataifa la 2022 kuhusu Kutokuwepo kwa Taka na Azimio Jema la Kimataifa linaloungwa mkono na Katibu Mkuu wa UN Antonio Guterres.
Tangu 2019, kampeni ya Maji Safi imeondoa tani 285,000 za taka, kutoka katika pwani na bahari za Uturuki. Kwa kuwa na fukwe 551 zilizo na bendera ya bluu, Uturuki ipo nafasi ya tatu duniani kwa idadi ya fukwe zilizoidhinishwa kutumiwa. Kampeni ya Maji Safi ya 2023 pia inaonyesha azma ya Uturuki kuhakikisha upatikanaji wa maji salama ya kunywa duniani ambako zaidi ya watu bilioni 2 hawana.
Alimalizia kwa kuitaka dunia yenye haki ambapo maji na chakula haviwezi kutumika kama silaha, sheria za kimataifa zizingatiwe, na maadili ya ulimwengu yatumike kwa wote.
Erdogan aliwahimiza washiriki kusaini Azimio la nia njema la Kutokuwepo kwa Taka kama ahadi ya uwajibikaji wa pamoja wa kimazingira. Baada ya hotuba yake, Waziri wa Tabianchi na Nishati wa Australia, Chris Bowen, alisaini rasmi azimio hilo.
