| hausa
DUNIYA
3 minti karatu
Numfashi na mana wahala saboda gurbacewar iska a birnin New Delhi na India
Matakin PM 2.5, wasu kananan halittu da ke janyo ciwon daji kuma suke iya shiga magudanar jini, a wasu lokutan suna daduwa har ninki 60, iyakar da MDD ta saka a kowace rana.
Numfashi na mana wahala saboda gurbacewar iska a birnin New Delhi na India
Masu zanga-zanga a Delhi na neman a dauki matakan magance gurbatar yanayi.
10 Nuwamba 2025

Mutane da dama sun yi zanga-zanga a birnin New Delhi don neman gwamnati ta dauki mataki kan iska mai guba, yayin da wani hazo kairfi da ke dauke da ƙananan ƙwayoyin cuta masu hatsari ya mamaye babban birnin India.

Iyaye a ranar Lahadi a cikin dandazo sun dakko 'ya'yansu, waɗanda suka sanya abin rufe fuska da kuma daga alluna, tare da wani rubutu da ke cewa: "Ina kewar numfashi."

New Delhi, birnin da ke da yawan mazauna miliyan 30, yana cikin manyan biranen da suka fi gurɓatar iska a duniya.

Hazo mai sanyi yana rufe sararin samaniya a kowane lokacin hunturu, lokacin da iska mai sanyi ke taruwa da kusanto da gurɓatattun abubuwa zuwa kusa da ƙasa, inda hakan ke haifar da mummunan turnikewr hayaki skaamakon ƙona amfanin gona, masana'antu da cunkoson ababen hawa.

Matakin PM 2.5, wasu kananan halittu da ke janyo ciwon daji kuma suke iya shiga magudanar jini, a wasu lokutan suna daduwa har ninki 60, iyakar da MDD ta saka a kowace rana.

"A yau ina nan a matsayin uwa," in ji mai zanga-zanga Namrata Yadav, wacce ta zo tare da ɗanta.

"Ina nan ne saboda ba na son zama ‘yar gudun hijirar yanayi."

A ranar Lahadi, matakin PM 2.5 a fadin India Gate, wurin tunawa da yaƙi inda masu zanga-zanga suka taru, sun fi ninki 13 fiye da yadda Hukumar Lafiya ta Duniya ta ba da shawarar kar ya wuce a kowace rana.

"Kowace shekara, labarin iri ɗaya ne, amma babu mafita," in ji Tanvi Kusum, wata lauya da ta ce ta zo ne saboda "tana takaicin me ke faruwa".

"Dole ne mu ƙara matsa lamba don gwamnati ta ɗauki lamarin da muhimmanci."

Matakin gwamnati

Matakan da gwamnati ta dauka sun gaza yin tasiri sosai wajen shawo kan matsalar.

Waɗannan matakai sun haɗa da takunkumi na ɗan lokaci kan jigilar mai da ake amfani da shi a sararin samaniya da kuma motocin ruwa da ke fesar da ruwa don share burbushin hazo daga iska.

"Gurbacewar muhalli na lalata rayuwarmu," in ji wata matashiya wacce ta yi iƙirarin cewa tana magana ne a madadin Delhi amma ta ƙi bayyana sunanta.

Wani bincike da aka yi a cibiyar ‘The Lancet Planetary Health’ a bara ya kiyasta rasa rayuka miliyan 3.8 a India da aka samu a tsakanin 2009 da 2019 suna da alaƙa da gurɓatar iska.

Hukumar Yara ta Majalisar Dinkin Duniya ta yi gargaɗin cewa gurɓatacciyar iska na jefa yara cikin hatsarin kamuwa da cututtukan numfashi masu tsanani.

Yayin da rana ta faɗi a sararin samaniyar da hayaƙi ya lulluɓe, taron masu zanga-zangar ya bayyana lamarin ma ya kara munana, kafin 'yan sanda su cusa wasu masu fafutuka a cikin motar bas, suna kwace allunansu da tutocinsu, suna jayayyar cewa ba su da izinin yin zanga-zanga a wajen.

Ɗaya daga allunan da rabinsa ya karye na cewa: "Ina son yin numfashi kawai."

Rumbun Labarai
Rasha ta ce tana sa ido kan Nijeriya bayan barazanar da Trump ya yi ta kai hari kasar
Zohran Mamdani: Matashi Musulmi na farko ya lashe zaɓen Magajin Birnin New York
Yadda amfani da magungunan antibiotic barkatai ya sa cututtuka suka zama makamai
Rundunar Sojin Ruwan Pakistan ta kama mugwayen ƙwayoyi na dala biliyan ɗaya a Tekun Arebiya
An gano sauro a karon farko a ƙasar Iceland
Yadda hukumomi a India suke farautar Musulmai da suke cewa 'Ina son Annabi Muhammad'
Putin ya gargaɗi Trump cewa bai wa Ukraine makamai mai linzamin Tomahawk zai jawo matsala tsakaninsu
Abin da muka sani game da mummunar arangamar kan iyaka tsakanin sojin Pakistan da Afganistan
Waiwayen 1903: An taɓa yi wa Yahudawa tayin Afirka, kamar yadda ake so a mayar da Falasɗinawa yanzu
An naɗa Sarah Mullally mace ta farko Shugabar Cocin Ingila
Yadda mutuwar ɓauna a turmutsutsu ke sauya salon farautar manyan namun dawa
An tsinci gawar jakadan Afirka ta Kudu a Faransa a wajen otal a birnin Paris
Babban Alkalin Kotun Amurka ya dakatar da umarnin Trump na korar ma’aikatan VOA
UNGA: Yadda ta kaya a taron 'nuna wa juna yatsa da huce haushi' na Majalisar Dinkin Duniya
Yadda jami'an diflomasiyyar duniya suka fice daga Zauren UNGA yayin da Netanyahu zai yi jawabi
Jawabin Trump a taron MDD ya fito da sakamakon nuna ƙyamar Musulunci a duniya
An yanke wa tsohon Shugaban Faransa Sarkozy hukuncin shekara biyar a gidan yari
UNGA 80: Trump ya yi alkawarin hana Isra'ila shirin ƙwace Yammacin Kogin Jordan
Ga manyan batutuwa huɗu daga jawabin Sarkin Qatar a taron UNGA
Muradun Ƙungiyar G7 a UNGA sun haɗa da ƙara tallafa wa Ukraine da neman tsagaita wuta a Gaza