Takwimu mpya za forodha zinaonyesha kuwa thamani ya mauzo ya silaha za Uingereza kwa Israel ilifikia kiwango cha juu zaidi mnamo Juni 2025, huku Septemba ikiwa mwezi wa pili kwa kiwango cha juu zaidi tangu rekodi zianze, licha ya serikali ya Uingereza kusimamisha kwa sehemu baadhi ya leseni za mauzo ya nje.
Kufikia Julai, serikali ya chama cha Labour inayotawala bado inashikilia zaidi ya leseni 300 za mauzo ya silaha kwa Israel, kulingana na ripoti ya kipekee ya Channel 4.
Takwimu hizi zinakuja wakati ambapo kuna uchunguzi unaoendelea kuhusu mfumo wa utoaji wa leseni za mauzo ya silaha wa Uingereza. Chini ya mfumo huo, leseni yoyote ya mauzo ya nje ya bidhaa za kijeshi zinazodhibitiwa lazima ipitiwe kwa vigezo mbalimbali, ikiwemo hatari ya kwamba bidhaa hizo zinaweza kutumika kukiuka sheria za kimataifa za kibinadamu.
Hata hivyo, takwimu za forodha za Israel zinaonyesha kuwa Uingereza inaendelea kutoa silaha kwa Israel. Mnamo Agosti, rekodi za forodha zinaonyesha kuwa zaidi ya risasi 100,000 zilisafirishwa kutoka Uingereza kwenda Israel, huku thamani ya jumla ya mauzo ya silaha za Uingereza kwa mwezi huo ikikadiriwa kuwa karibu pauni 150,000 (takriban dola 201,000).
Wito wa kusitisha mauzo ya silaha kwa Israel
Mnamo Juni pekee, Israel ilipokea silaha zenye thamani ya pauni 408,000 (takriban dola 547,000) kutoka Uingereza, na kufanya kuwa mwezi wa thamani ya juu zaidi tangu rekodi za forodha zianze Januari 2022.
Kufuatia wito unaoongezeka wa kusitisha kabisa mauzo ya silaha kwa Israel kwa madai ya mauaji ya halaiki huko Gaza, serikali ya Uingereza ilisitisha leseni 29 kati ya takriban 350 za mauzo ya silaha mnamo Septemba 2024, ikidai kuwa walizuia bidhaa zozote ambazo zingetumiwa na jeshi la Israel huko Gaza.
Kuanzia Oktoba 7, 2023, hadi Mei 2024, serikali ya Uingereza iliidhinisha leseni 108 za bidhaa za kijeshi na zinazodhibitiwa kwenda Israel, bila kufuta au kukataa yoyote.
Mnamo Septemba 2024, chini ya serikali ya Labour, Waziri wa Mambo ya Nje David Lammy alitangaza kusimamishwa kwa takriban leseni 30 za mauzo ya nje kati ya takriban 350 zilizopo, akitaja "hatari wazi" kwamba baadhi ya mauzo yanaweza kuwezesha ukiukaji mkubwa wa sheria za kimataifa za kibinadamu.
Uingereza yasema inakagua leseni zote
Hata hivyo, kusimamishwa huko hakukuhusisha baadhi ya makundi, hasa vipengele vinavyohusiana na ndege za kivita za F-35, ambavyo hutolewa kupitia mfuko wa vipuri wa kimataifa.
Wakosoaji, wakiwemo Kampeni Dhidi ya Biashara ya Silaha (CAAT), wamebainisha kuwa kampuni za Uingereza zinatoa vipengele muhimu vinavyotumika katika rada, vita vya kielektroniki, kulenga shabaha, mifumo ya ndege, na teknolojia nyingine za kijeshi kwa Israel.
Serikali ya Uingereza imetetea maamuzi yake ya utoaji wa leseni, ikisema inaendelea kukagua leseni zote na lazima izingatie uwiano kati ya wajibu wake kwa haki ya Israel ya kujilinda.
