Lamine Zeine Ali Mahaman, Waziri Mkuu wa serikali ya mpito ya Niger, amekosoa Ufaransa, ambayo ni mkoloni wa zamani wa nchi hiyo, akisema kuwa taifa hilo la Ulaya linatumia "ugaidi" kudhoofisha nchi yake ya Sahel, na kudai kwamba Paris "ikumbuke na kutambua uhalifu wake" nchini Niger tangu mwaka 1899.

"Tangu wanajeshi wa Kifaransa walipotimuliwa kutoka [Niger] mwaka 2023, serikali ya Ufaransa imeanzisha mpango wa siri wa kuhujumu nchi yangu," Mahaman alidai katika hotuba yake kwenye Mkutano Mkuu wa Umoja wa Mataifa (UNGA) Jumamosi.

Kiongozi huyo wa Niger aliishutumu Ufaransa kwa "kufundisha, kufadhili na kupatia silaha magaidi" na kujaribu kuanzisha hali ya "mizozo ya kikabila" nchini Niger na katika ukanda wa Sahel.

Alisema kuwa Paris imeanzisha kampeni ya "upotoshaji na uchochezi" inayolenga kudhalilisha nchi yake, taasisi zake, viongozi wa kisiasa, na jeshi lake.

Kura dhidi yake

Mahaman aliiambia UNGA kwamba Ufaransa inachochea "mvutano wa kisiasa kati ya nchi yangu na baadhi ya majirani zetu," akiongeza kuwa Ufaransa inakwamisha miradi ya maendeleo ya Niger na kupiga kura dhidi yake katika taasisi za kifedha.

"Hii inajumuisha hasa nia ya chuki ya Ufaransa ya kuharibu miradi yetu yote ya maendeleo kwa kuwakatisha tamaa wawekezaji fulani na kupiga kura dhidi ya nchi yangu katika ngazi ya taasisi zote za kifedha za kimataifa kama ADB, IMF na Benki ya Dunia," alisema.

Alisema matukio ya sasa katika Sahel, hasa Niger, yanatokana na sababu nyingi.

"Kwanza, ni mzigo wa ukoloni ambao bado haujashughulikiwa. Wananchi wa Niger hawajasahau ukatili wa kipekee uliotawala wakati wa ukoloni. Msafara wa Voulet na Chanoine na misafara mingine ya kijeshi ilijulikana kwa mauaji makubwa na mateso waliyosababisha huko Tera, Djoundjou, Doutchi, Konni, Tessaoua na Zinder," alisema.

Kuua waandamanaji

Msafara wa Voulet–Chanoine ulilenga kuteka Bonde la Chad na kuunganisha Afrika Magharibi ya Kifaransa. Ulianzishwa kutoka Senegal mwaka 1898, pia unajulikana kama Msafara wa Afrika ya Kati-Chad.

Kiongozi wa Niger alisema anahutubia "dhamiri ya dunia ili kuonyesha kidole kwa nguvu hii ya uhasama ambayo, tangu karne ya 19 haijapunguza silaha zake, na bado inafanya vita kamili dhidi ya nchi yangu."

Aliishutumu jeshi la Ufaransa kwa kuua waandamanaji mnamo Novemba 27, 2021 katika mji wa Tera, na kuongeza kuwa huko Fambita, Machi 1, 2025, waumini Waislamu 44 waliuawa "kwa damu baridi wakiwa wanasali."

Alisema kuna tishio la kuingilia kijeshi na Jumuiya ya Kiuchumi ya Nchi za Afrika Magharibi (ECOWAS) "linalotumiwa na Ufaransa."

ECOWAS ni umoja wa kisiasa na kiuchumi wa nchi kumi na mbili za Afrika Magharibi.

"Haya ni maovu yanayotukumbusha yale yaliyofanywa na Ufaransa nchini Niger tangu mwaka 1899 na ambayo bado yanachoma kumbukumbu zetu za pamoja," alisema.

"Kwa jina la haki za binadamu, nazungumzia wahanga wasio na hatia wa Msafara wa Afrika ya Kati, nazungumzia miji na vijiji vilivyoporwa na kuchomwa, nazungumzia mauaji ya Djoundjou na Lougou, nazungumzia miji iliyoteswa — Kouran Kalgo, ambako wakazi wote waliangamizwa, Birni N'Konni, ambako zaidi ya watu 7,000 waliuawa na kutupwa kwenye makaburi ya pamoja," alisema.

"Ninazungumza kwa niaba ya wanawake wajawazito waliotumbuliwa na fetasi kutupwa kwa wanyama wakali, ninazungumza kwa niaba ya wanawake waliobakwa na wasichana waliotundikwa, ninazungumza kwa niaba ya wanaume waliopigwa risasi na wapiganaji wa upinzani waliokatwa vichwa, kwa niaba ya nchi yangu, Niger, kwa heshima naomba Ufaransa ikumbuke na kutambua uhalifu wake."

Mahaman alisema serikali ya Niger imeunda tume ya wataalamu ili kurekodi kwa usahihi "kipindi cha giza katika historia yake," kwa lengo la kurejesha heshima na kushughulikia uporaji wa rasilimali.

"Kwa kweli, nusu karne ya unyonyaji, Uranium imewaletea wananchi wa Niger umasikini, uchafuzi wa mazingira, uasi, ufisadi na maangamizi, huku ikiletea Ufaransa ustawi na nguvu," alisema.

Alisema tangu viongozi wa kijeshi waliomwondoa madarakani Rais Mohamed Bazoum, Ufaransa imejaribu "kutuvuta kwenye kesi zisizoisha ili kuzuia unyonyaji wa madini yetu."

"Udhibiti wa Ufaransa juu ya maisha ya kisiasa ya Niger na uwepo wa wanajeshi wa Kifaransa nchini Niger, na kwa kweli, hadi Julai 26, 2023, Ufaransa daima imeichukulia Niger kama sehemu ya eneo lake au hata mali yake."

Alisema uhasama huo umeimarisha azma ya Niger kupambana na magaidi na wale wanaowaunga mkono "hadi tupate ushindi wa mwisho."